Ondergronds verzet 1940-1945 in de gemeente Lichtenvoorde
Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde Lichtenvoorde een opvallende rol in het Nederlandse verzet. Vanwege de strategische ligging nabij de Duitse grens en de aanwezigheid van bossen en veengebieden bood de regio ideale omstandigheden voor onderduik en verzetsactiviteiten. Het actieve verzet en de hulp aan geallieerde piloten leverden Lichtenvoorde de bijnaam "Klein Engeland" .
Lichtenvoorde was een belangrijk knooppunt in de zogenoemde "pilotenlijn", een ontsnappingsroute voor geallieerde piloten en krijgsgevangenen. Deze route liep via Hengelo en Lichtenvoorde naar Zuid-Limburg en Brabant. Lokale verzetsleden begeleidden de vluchtelingen per fiets en trein naar veilige gebieden, vaak met gevaar voor eigen leven. Een herkenningsmiddel was een speciaal gevouwen krant in de jaszak, waarmee contactpersonen elkaar konden identificeren op stations .
Prominente verzetsmensen uit Lichtenvoorde speelden een cruciale rol in het organiseren van onderduikadressen, het begeleiden van geallieerde piloten en het coördineren van verzetsactiviteiten. Een aantal van hen werd later onderscheiden met internationale onderscheidingen zoals de Medal of Freedom (VS) en de King's Medal for Courage (VK) .
Op verschillende plaatsen waren schuilplaatsen gebouwd die onderdak veschaften aan diverse onderduikers, waaronder piloten, Joodse mensen, ontsnapte Russische krijgsgevangenen en verzetsmensen die gezocht werden.
Naast het helpen van onderduikers en piloten voerde het verzet in Lichtenvoorde ook actieve sabotageacties uit. Er vonden wapendroppings plaats in het Zwarte Veen, en boerderijen in de omgeving dienden als schuilplaatsen voor stakend NS-personeel en opslagplaatsen voor wapens. Ook werden blanco persoonsbewijzen buitgemaakt bij een gefingeerde inbraak in het gemeentehuis.
Op 20 April 1944 werden Herman Blauwgeers, Martin Lelivelt, Antoon Slot en Willem Doppen, vier dappere ondergrondse werkers op één dag door de de S.D. gevangen genomen. Een golf van ontzetting ging door ons rustige dorp. Vier van hun Lichtenvoordse medeburgers, die met bruut geweld in een Duitse auto werden gesleept en weggevoerd en nooit meer terug zouden komen.
Zie ook het boek "Bezetting en Verzet II" van Henny Bennink.
Bij de foto: Ter nagedachtenis aan de oorlogsslachtoffers en verzetshelden staat in Lichtenvoorde het heldengedenkteken "Vrede-Vrijheid-Recht" aan de Dijkstraat, opgericht 22 mei 1948. Gerestaureerd in 2007. Op de plaquettes staan namen van inwoners die zijn omgekomen tijdens de oorlog, waaronder verzetsstrijders en Joodse slachtoffers .
